در پاسداشت روز جهانی صنایع‌دستی، با حضور جمع کثیری از استادان و هنرمندانِ هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی، مراسمی با عنوان «کلک خیال‌انگیز» در تالار ایرانِ فرهنگستان هنر برگزار شد.

به گزارش روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، در پاسداشت «روز جهانی صنایع‌دستی» جمع کثیری از هنرمندان هنرهای ایرانی گرد هم آمدند و از دَه نفر از پیش‌کسوتان این حوزه تجلیل کردند. آیین بزرگداشت و تکریم این هنرمندان به همراه برپایی کارگاه‌های هنری و نمایشگاهی از آثار صنایع‌دستی در مؤسسه فرهنگی‌هنری صبا، عصر روز 22 خرداد 1401، با اجرای کاوه تیموری، هنرمند خوش‌نویس، برگزار شد.

امروز روز شنیدن صدای هنرمندان هنرهای سنّتی است

بهمن نامورمطلق، رئیس فرهنگستان هنر، در این رویداد ضمن تبریک میلاد امام رضا(ع) و تشکر از کسانی که در برنامه شرکت کرده و آن را برگزار کرده‌اند، گفت: پیوند «روز میلاد امام رئوف» و «روز صنایع‌دستی» اتفاقی مبارک و ارزشمند است؛ زیرا بخش مهمی از صنایع‌دستی ایران صنایع‌دستی رضوی است. گنجینه‌ای زنده و پویا از صنایع‌دستی در موزه آستان قدس رضوی قرار دارد و این تلاقی بسیار میمون و مبارک است.

او ادامه داد: هدف از این گردهمایی آن بود که دور هم جمع شویم، از پیش‌کسوتان صنایع‌دستی و هنرهای سنّتی تجلیل کنیم و هنرمندان این حوزه دغدغه‌های خود را بیان کنند.

عضو پیوسته فرهنگستان هنر افزود: ما شرمنده هنرمندانی هستیم که زندگی‌شان را وقف پاسداری از هنر ایرانی کرده‌اند و جایگاهشان بسیار فراتر از این است. امید داریم دو وزارت‌خانه بزرگ «میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی» و «فرهنگ و ارشاد اسلامی» کمک کنند تا مشکلات هنرمندان کمتر شود و ما نیز در فرهنگستان هنر بیش‌ازپیش در خدمت این هنرمندان باشیم.

طرح اقتصاد فرهنگ در مجلس به‌منظور رفع دغدغه هنرمندان است

غلامرضا منتظری، نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در این برنامه گفت: آنچه انتظار شماست به‌بارنشستن انتظارها است و باید این نشست‌ با نشست پیشین تفاوت داشته باشد و جِدوجهدها به ثمر بنشیند. دغدغه‌های استادانی که مطرح شد انسان را مثل شمع آب می‌کند و ما باید پاسخ‌گو باشیم.

او افزود: در کمیسیون فرهنگی مجلس، برای نخستین بار طرح اقتصاد فرهنگ و هنر شروع شده و امیدواریم در نشست‌های آینده شاهد تکرار این دغدغه‌های نگران‌کننده نباشیم. از فرهنگستان هنر هم تقاضا می‌کنم اگر نظر دوستان هنرمند جمع‌بندی شود، ما در کمسیون مجلس آمادگی داریم، بر حسب وظیفه نظارتی مجلس، در جلسه‌ای در همین سالن با حضور دوستان وزارت میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دغدغه‌های پیش‌کسوتان و هنرمندان را بشنویم تا به نیازهای آنها پاسخ داده شود.

وزارت امور خارجه از هنرمندان صنایع‌دستی حمایت می‌کند

علی‌رضا بیگدلی، معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه نیز در این نشست با ذکر اینکه در وزارت خارجه و 140 سفارت‌خانه و سرکنسولگری و 29 نمایندگی، حمایت از صنایع‌دستی را جزء اهداف خود تعریف کرده‌ایم، گفت: در دو بخش دیپلماسی اقتصادی در صادرات صنایع‌دستی و معاونت کنسولی در برگزاری نمایشگاه‌ها و سفرهای خارجی و میز خدمت می‌توانیم از هنرمندان حمایت کنیم.

دبیرخانه دائمی گردهمایی ملی «کِلک خیال‌انگیز» دائر می‌شود

مهدی مکی‌نژاد، دبیر علمی همایش، فرهنگستان هنر را خانه دوم هنرمندان دانست و نیز برگزاری گردهمایی «کِلک خیال‌انگیر» را رویدادی ملی خواند و گفت: هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی در ایران و جهان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این هنرها از منظرهای مختلف هویتی، اقتصادی، مسائل زیست‌سازگاری و... دارای اهمیت بسیارند. روز جهانی صنایع‌دستی نزدیک به نیم قرن است که نام‌گذاری شده و ایران جزء چهار کشور برتر و ممتاز جهان از لحاظ سابقه صنایع‌دستی است و در این حوزه هزاران سال سابقه تاریخی دارد.

او به سفالینه‌های سیستان‌وبلوچستان اشاره کرد و افزود: سفالینه‌ای در سیستان‌وبلوچستان یافت شد که متعلق به 5هزار سال پیش است و سفالینه‌ای نیز به‌تازگی ساخته شده که به همان شکل و هیئت است و این امر نشانگر آن است که مردمان ایران توانسته‌اند هنر و فرهنگ خود را سینه‌به‌سینه به نسل‌های بعد انتقال دهند.

عضو هیئت‌علمی فرهنگستان هنر با اشاره به ابیاتی از حافظ (هر کو نَکُنَد فهمی زین کِلکِ خیال‌انگیز/ نقشش به حرام ار خود صورتگر چین باشد) از نام‌گذاری این رویداد ملی یاد کرد و توضیح داد: کِلک به معنای «قلم» است که در اینجا مراد ابزار کار دست هنرمندان است و «خیال» هم قوه و عنصر متافیزیکی درون هر هنرمند است. این رویداد ملی را هر سال به همین مناسبت برگزار خواهیم کرد و دبیرخانه‌ای برای آن تشکیل می‌دهیم و برای سال آینده کار را از امسال آغاز خواهیم کرد.

او در پایان سخنان خود به گفته «هانس وولف» در کتاب صنایع‌دستی کهن اشاره کرد و گفت: ایران در مسیر تاریخی خود دارای سیر صعودی و گاه نزولی بوده است. همچنین، در جریان صنعتی‌شدن کشور، هنرهای ایرانی همیشه خود را با شرایط انطباق داده‌اند و معتقدم برای پیشرفت کشور همواره باید به ریسمان فرهنگ و هنر چنگ بزنیم.

عرصه خَلق و صنعتگری عرصه‌ای مقدس است

محمدرضا جعفری‌جلوه نیز از حاضران این نشست بود که مقاله خود را با عنوان «حکمت صنع در صنعت رسانه‌های قدیم تا هنر صنعت رسانه‌های جدید» ارائه کرد: عرصه خلق و صنعت و صورتگری نه‌تنها شکیل است بلکه مقدس‌ترین هنر است. ساحت عمل و اندیشه خدایی است. هنرمند این‌گونه هنرها دستی بر گردن یار دارند. در این حیطه، صنعتگر به شکل تاروپود، هویت خود را نقش می‌زند، ابداع هوشمندانه او با دست و ظرافت‌هایش است. حیطه صنایع‌دستی حیطه هوشیاری و صورتگری است. 

او در پایان گفت: خداوند اولین خالق است که انسان را با صورت خویش آفرید. هنرمندان سالکانی‌اند که از پروردگار خویش یاد گرفتند که چگونه دست به آفرینش آثار هنری بزنند. 

لزوم توجه به مشکلات هنرمندان پیش‌کسوت

غلامحسین بدیع‌قلم، از سوی هنرمندان عرصه هنرهای سنّتی و صنایع‌دستی به سخنرانی کوتاهی پرداخت. او به معرفی خود و هنرش پرداخت که از فارغ‌التحصیلان صنایع مستظرفه تبریز با درجه عالی است که طراحی قالی را از پدرش آموخته و بعد از بیست سال شاگردی و کسب اجازه از استاد، کار مستقل خود را آغاز کرده است.

بدیع‌قلم که در نزدیک به هفتاد سال، حدود هزار طرح ابتکاری در عرصه طراحی قالی و صدها سفارش تذهیب و تابلوهای رنگ‌روغن دارد به مشکلات هنرمندان پیش‌کسوت در زمان سالمندی اشاره کرد و از مسئولان امر خواست تا به مسائل هنرمندان توجه کنند.

تجلیل از هنرمندان پیش‌کسوت عرصه صنایع‌دستی

در پایان این مراسم، از استادان جلال ابراهیم‌زاده‌اصفهانی، غلامحسین بدیع‌قلم (خیابانی)، شمسی بهروز، مازیار حیدری‌مقدم، حاج سیدعلی روحانی‌اصفهانی، محمود روفه‌گرحق، محمدحسین صلاح‌فرد، هراچ مگردون، سیدناصر مرتضوی‌باروق و محمدحسین منتظری‌هدش، با اهدای لوح تقدیر و هدایایی تجلیل شد. همچنین، حسین بختیاری، مدیرعامل مجمع هنرمندان و صنعتگران صنایع‌دستی، بیانیه‌ای از سوی تشکل‌های مردم‌نهاد صنایع‌دستی قرائت کرد.  

در بخشی از این مراسم، استاد مازیار حیدری‌مقدم به اجرای موسیقی با سازهای دست‌ساخته خود پرداخت. این مراسم با برگزاری کارگاهی در حوزه صنایع‌دستی و نمایشگاهی از آثار تعدادی از هنرمندان حوزه صنایع‌دستی همراه بود.